PIS i antyPIS

Przeprowadzone 26 maja wybory do parlamentu europejskiego przebiegły w sposób bardzo nietypowy i wręcz zaskakujący.  Przy bardzo wysokiej, znacznie wyższej niż we wszystkich poprzednich eurowyborach, frekwencji, zdecydowane zwycięstwo odniosło rządzące ugrupowanie PIS, bez żadnych wątpliwości najbardziej nieudolna i skorumpowana władza w Polsce od czasów Gierka. Pisowski program powrotu do  PRL, realizowany nawet w tak drobnych szczegółach jak zakaz robienia zakupów w niedzielę i likwidacja gimnazjów, okazał się atrakcyjny dla bardzo dużego segmentu elektoratu.

Kolejnym zaskoczeniem jest fakt, że choć sondaże przedwyborcze przewidywały sukces PIS, to jednak nie aż tak miażdżący. Duże rozczarowanie przeżyli zaś wyborcy Konfederacji, których reprezentacja, inaczej niż w roku 2014, nie zdołała przekroczyć progu wyborczego, chociaż sondaże wskazywały, że tak się stanie.

Na poniższym wykresie pokazano kolejno – średnią z sondaży przeprowadzonych w maju, wraz z odchyleniem standardowym w postaci czarnego słupka, sondaże exit poll kończące się na kilka godzin przed zakończeniem głosowania, sondaże late poll, oraz faktyczny wynik wyborów.

Z wykresu możemy odczytać, że chociaż faktyczny wynik większości startujących partii różnił się od średniej z sondaży nie więcej niż 1,5 odchylenia standardowego, w przypadku KE na plus, u innych ugrupowań na minus, to zupełnie inaczej było w przypadku PIS. Tu odchyłka ta wyniosła aż 3,25 odchylenia standardowego, co zgodnie z regułami statystyki oznacza, że nie mogła być przypadkowa.

Oskarżenia jednak pod adresem PIS, że po prostu dosypał on sobie głosów, byłyby przedwczesne. Przeczą im wyniki sondaży przeprowadzanych już w trakcie głosowania. Exit poll, a zwłaszcza late poll, które ten wzrost poparcia dla PIS wychwyciły. Wygląda więc na to, że PIS dosypał sobie nie głosów, lecz wyborców.

Aby wyjaśnić tę anomalię, zbadajmy wpierw elektoraty poszczególnych partii. Korzystając z danych podanych przez PKW na poziomie gmin, obliczymy zatem korelacje pomiędzy wynikami wyborów, a kolejno: frekwencją, odsetkiem głosów nieważnych, odsetkiem głosujących na podstawie zaświadczeń z miejsca zameldowania, oraz wielkością danej gminy wyrażoną w liczbie uprawnionych do głosowania. Wyniki zgromadzono na wykresie. Pokazano tylko korelacje znaczące statystycznie, tzn. takie, których prawdopodobieństwo przypadkowego wystąpienia wynosi mniej niż 1%

Najłatwiejsza do interpretacji jest zależność od wielkości. Im większa gmina, tym niższe było w niej poparcie dla PIS, a wyższe dla KE i WIOSNY Biedronia. W tej wielkomiejskiej grupie mieści się też, choć z nieco słabszą zależnością, elektorat Konfederacji.

Dalej mamy korelacje z odsetkiem głosujących na podstawie zaświadczeń. Zważywszy na fakt, że najwyższy odsetek wyborców, którzy sobie taki trud zadali, (ponad 20% wszystkich) przypadł na wypoczynkowe miejscowości nadmorskie, nie ulega wątpliwości że mamy do czynienia z ludźmi stosunkowo zamożnymi, dla których weekendowy wypad do hotelu nad morze nie stanowi zauważalnego wysiłku finansowego. Są to zwolennicy KE i Wiosny, natomiast elektorat PIS, Kukiza i w niewielkim już stopniu, Konfederacji należy zdecydowanie do tych mniej zasobnych.

Najbardziej wstydliwą sprawą są głosy nieważne. Były wybory, gdzie wskutek skomplikowanej procedury głosowania, jak słynne „książeczki” w niegdysiejszych wyborach samorządowych, odsetek nie potrafiących prawidłowo oddać głosu, przekraczał nawet 10%. W majowych eurowyborach głosowanie było bardzo proste – jedna kartka, wymagająca postawienia jednego krzyżyka, ale i tak znaleźli się tacy, dla których to było zbyt wielkim wyzwaniem intelektualnym i ponad 100 tysięcy głosów okazało się nieważnych. Korelacja z odsetkiem nieważnych głosów jest więc wskaźnikiem średniej inteligencji elektoratu. Ujemna korelacja oznacza wyższą inteligencję, korelacja dodatnia – niższą. Zwolenników o inteligencji, a co za tym idzie, zapewne i wykształceniu, wyższym od średniej, mają KE, WIOSNA i Konfederacja, natomiast wyborcy PIS zdecydowanie pomyślunkiem nie grzeszą.

Wyborcy Konfederacji zaś mają najwyższą dodatnią korelację z frekwencją. Może to zaskakiwać, bo powszechnie znana mądrość ludowa  głosi, że wszelkie inicjatywy polityczne z udziałem Janusza Korwina Mikke zyskują tym więcej głosów im niższa jest frekwencja. Że na JKM głosują głównie jacyś jego fanatyczni wyznawcy zwani przez nieżyczliwych „kucami”. Jeżeli jednak nawet kiedyś tak było, to przynajmniej od wyborów parlamentarnych w 2015 roku, w których po raz pierwszy wystąpił efekt odwrotny, już tak nie jest. Owe na wpół mityczne „kuce”, kierują się, jak widać, nie fanatyzmem i oddaniem osobie JKM, ale raczej fascynacją samym procesem politycznym i swoim w nim udziałem. Podobne cechy mają jeszcze, choć oczywiście wyrażają je w diametralnie odrębny sposób, wyborcy Biedronia. Sekciarstwo i kult lidera widoczne jest wyraźnie jedynie w lewicowej RAZEM.

Z opisanych korelacji możemy zatem zrekonstruować grupy społeczne głosujące na poszczególne partie. W przypadku Konfederacji, są to interesujący się polityką mieszkańcy miast, inteligentni, czyli, jak można domniemywać, także wykształceni, ale niezbyt zamożni. Pozorną sprzeczność między tymi dwiema ostatnimi cechami można łatwo wyjaśnić, zauważając, że to ludzie bardzo młodzi, którzy się jeszcze pozycji i majątku nie dorobili. W miarę zaś bogacenia się, przechodzą oni do grup społecznych, które głosują na partie takie jak PO, Nowoczesna, czy Wiosna.

Zupełnie kto inny głosuje na PIS. To osoby co prawda też biedne, ale i niezbyt bystre, mieszkające na wsi. Z innych, wykonanych już nie przez niżej podpisanego, badań, wiadomo też, że są oni starsi, czyli tacy których młodość i wiek dojrzały przypadły na czasy PRL i dlatego wspominają je z sentymentem oczekując od swoich wybrańców ich przywrócenia.

Elektorat KE i Wiosny jest praktycznie tożsamy, różniący się od Konfederacji tylko większym poziomem zamożności.

Kolejnym krokiem w naszym badaniu będzie zbadanie korelacji w wynikach wyborów między poszczególnymi partiami. Korelacja dodatnia pokazuje, że istnieje jakaś zauważalna grupa wyborców, która wahała się na którą ze skorelowanych w ten sposób partii oddać swój głos. Oznacza to też zatem potencjalną możliwość przepływu poparcia pomiędzy tymi partiami. Korelacja ujemna przeciwnie, oznacza całkowitą rozłączność elektoratów i brak jakichkolwiek potencjalnych przepływów między nimi.

Istotne statystycznie korelacje przedstawiono w poniższej tabeli

	KE	RAZEM	PIS	WIOSNA	KONFEDER.	KUKIZ
KE	X	38,5%	-98,1%	77,7%	11,2%	–
RAZEM	38,5%	X	-45,4%	49,4%	14,3%	14,0%
PIS	-98,1%	-45,4%	X	-84,8%	-21,3%	-16,2%
WIOSNA	77,7%	49,4%	-84,8%	X	18,4%	9,4%
KONFED.	11,2%	14,3%	-21,3%	18,4%	X	7,2%
KUKIZ	–	14,0%	-16,2%	9,4%	7,2%	X

Wynik jest jednoznaczny. PIS ma ujemną korelację dokładnie ze …wszystkimi innymi partiami. Najsilniejszą, sięgającą prawie minus 100% oczywiście z KE, ale z pozostałymi też znaczącą statystycznie. Natomiast wszystkie pozostałe partie mają dodatnie korelacje między sobą (jedynym wyjątkiem jest kombinacja KE/KUKIZ, też co prawda dodatnia, ale nieistotna statystycznie), co oznacza że mogą wymieniać się elektoratem.

Potwierdza się więc ostatecznie dokonany podział Polski na PIS i antyPIS, czy, jak to PIS oficjalnie głosi, na obóz patriotyczny/niepodległościowy, czyli PIS właśnie i zdrajców – wszystkich pozostałych. Do tej drugiej kategorii antypisowskich zdrajców, należy też Konfederacja, czy ściśle rzecz biorąc, jej zwolennicy z eurowyborów, przez PIS wprost ochrzczeni ruskimi agentami, tak jak wyborców KE mianowano z kolei agenturą niemiecką, zaś wyborcy WIOSNY to dla PIS „dewianci”. Wszelkie próby budowania jakiejś „trzeciej siły”, są w tych warunkach kompletnie bezsensowne, bo, jak widać, nie ma żadnych zauważalnych grup elektoratu gotowych taki projekt poprzeć.

Elektorat PIS zatem, jest nie tylko wiejski, mało inteligentny i biedny. Jest on także wyraźnie wyodrębniony z reszty polskiej populacji i w PIS mają tego pełną świadomość, bo też i tak właśnie swój elektorat PIS zawsze urabiał. Dlatego też propaganda PIS, zwłaszcza telewizyjna, wygląda dla polskiego widza tak absurdalnie. Nie on jest przecież jej adresatem. Dlatego też wszelkie dotychczasowe próby odebrania PIS elektoratu, w tych wyborach podjęte, z dwóch różnych stron, przez WIOSNĘ i Konfederację, zakończyły się porażkami. Wyborcy PIS nie uwierzyli że Biedroń, czy JKM są lepszymi Kaczyńskimi niż sam Kaczyński. I raczej, wobec panującej tam mentalności sekty, nie uwierzą w żadne kolejne takie próby.

Skąd się jednak wzięli ci dosypani przez PIS w ostatniej chwili wyborcy? Wszak wyznawcy tej partii, jak wynika z powyższej analizy, to osoby niewykształcone, ze wsi, starsze i sfanatyzowane. Jako tacy głosują głównie rano. Głosowanie wieczorne to domena niezdecydowanych wyborców z miast, zasadniczo, jak widzimy, antypisowskich. Tymczasem owi dodatkowi zwolennicy neoPRL, jak wynika z różnicy pomiędzy late poll, a exit poll, przyszli głosować tuż przed zamknięciem lokali wyborczych. Jak to się stało?

Ostatnią badaną przez nas cechą będzie rozkład głosów oddanych na poszczególne partie w rozbiciu na gminy. Dwa ostatnie wykresy, zwane histogramami, pokazują jaki odsetek głosów dostały poszczególne komitety w jakim odsetku gmin. Dla PIS i KE:

Oraz dla mniejszych partii:

Dla partii antyPISu, od RAZEM do KE, rozkłady te są prawoskośne, czyli mediana jest niższa od średniej. Istnieje pewne maksimum, czyli najczęściej spotykany w gminach poziom poparcia dla danego komitetu, ale są też gminy, gdzie to poparcie jest wyraźnie wyższe od średniej.  Wyjątkiem jest znów PIS. Tutaj rozkład jest lewoskośny i mediana jest od średniej wyższa. W pewnym uproszczeniu oznacza to, że w gminach, w których PIS miał i tak wysokie poparcie, nastąpił jeszcze dodatkowy tego poparcia wzrost. Wzrost ów nastąpił właśnie w ostatnich godzinach przed zamknięciem lokali.

Można więc w ogólnych zarysach odtworzyć już ten mechanizm. Wyborcy PIS, jak już wiemy bardzo zdeterminowani i fanatycznie oddani swojej Partii, nie poprzestali na oddaniu głosów, ale też czynnie, osobiście, lub telefonicznie, wywarli presję na swoich krewnych, znajomych i sąsiadów, aby i oni poszli na wybory i zagłosowali. Względnie w gminach „pisowskich” funkcjonowali partyjni komisarze, którzy pod koniec głosowania mieli za zadanie obdzwonić mieszkańców i popędzić do urn tych, którzy jeszcze sami tam nie poszli.

Czy zatem pisowski elektorat został zmobilizowany przez aparat partyjny, czy też samorzutnie, grunt, że został zmobilizowany w 110%. Natomiast elektorat antypisowski zmobilizował się w znacznie mniejszym stopniu, jeżeli w ogóle.

Tworząc ze swoich zwolenników gigantyczną sektę, izolując ich i konfliktując z resztą mieszkańców Polski, PIS jednocześnie jednak zablokował sobie możliwość pozyskiwania jakichkolwiek wyborców spoza tego grona. Nawet obecny elektorat KUKIZA i Konfederacji, wbrew temu co mogłoby się wydawać, należy do antyPISu. Jednocześnie osiągając niespodziewanie wysokie zwycięstwo w wyborach, które uchodziły za trudne dla niego, PIS jednocześnie przestraszył antyPIS i uśpił swoich własnych zwolenników, którzy na wybory parlamentarne mogą się już aż tak licznie nie stawić. Wynik wyborów jesiennych wciąż jest więc kwestią otwartą. Dla partii antyPIS najważniejszą kwestią jest zaś, jest przekonanie wyborców, że to właśnie to konkretne ugrupowanie, ma największą szansę na zwycięstwo nad PIS.  Oznacza to marginalizację Wiosny i całkowitą likwidację RAZEM. I KUKIZa. Także w przypadku Konfederacji. próba przekonania wyborców PIS, że się jest jeszcze lepszym PIS niż PIS oryginalny, nie tylko całkowicie zawiodła, ale też uczyniła Konfederację formacją podejrzaną dla wyborców antypisowskich.  Odkręcenie tego wrażenia i zaprezentowanie się jako wiarygodny antyPIS, a tylko to pozwala żywić nadzieję na przyzwoity wynik, może być bardzo trudne, o ile w ogóle niemożliwe.