Wojny prymitywów

W czwartek, 24 lutego 2022 roku wojska Federacji Rosyjskiej, na rozkaz prezydenta Władimira Putina, rozpoczęły zmasowaną inwazję na Republikę Ukrainy, państwo biedne, zacofane i skorumpowane, które zresztą już osiem lat wcześniej straciło na rzecz Rosji niektóre fragmenty swojego terytorium. Rozpoczynając wojnę, Rosja, wg Putina, chciała powstrzymać ludobójstwo ludności rosyjskojęzycznej, której na Ukrainie dopuszczał się samozwańczy, złożony z, połączonych wspólnym pochodzeniem etnicznym (wiadomo jakim) narkomanów, nazistowski reżim z Kijowa. Ludność rosyjska była systematycznie mordowana, poddawana zbrodniczym „eksperymentom” pseudomedycznym, przed którymi cofnąłby się doktor Mengele, wreszcie rozpoczęto na Ukrainie produkcję „etnicznej” broni biologicznej, przeznaczonej wyłącznie do eksterminacji Słowian. Drugą, po humanitarnej, przyczyną interwencji, było oddalenie niebezpieczeństwa, jakim były dla Rosji umieszczone na terenie Ukrainy bazy NATO. W wielu mediach przeróżni „geopolitycy” i inni samozwańczy „eksperci”, podkreślali, że od najbliższego punktu terytorium Ukrainy do Moskwy, jest tylko 450 km i takiego zagrożenia swojej stolicy i największej metropolii, żadne liczące się państwo na świecie nie mogłoby tolerować. Co by zrobiła Francja, gdyby jej granica przebiegała 450 km od Paryża? A co by zrobiły Niemcy, gdyby 450 km od Berlina był już inny kraj? No właśnie. W dokładnie taki sam sposób musiała zareagować Rosja, tym bardziej, że wojska ukraińskie koncentrowały się już, by nagłym uderzeniem odebrać Rosji Krym i Donbas i wymordować tamtejszych Rosjan. Zostały wyprzedzone dosłownie o dni.

Powody do wojny są więc całkowicie jasne i zrozumiałe. Zarówno z humanitarnego, jak i politycznego i militarnego punktu widzenia, prezydent Putin nie mógł postąpić inaczej. Trudno jednak oprzeć się wrażeniu, że postawił sobie on cel bardzo ambitny, który najwyraźniej jest stosunkowo trudno zrealizować. W momencie kiedy pisany jest ten artykuł minęło już cztery miesiące „specjalnej operacji” na Ukrainie, a tamtejsza „etniczna oligarchia” nadal trzyma się mocno, a postępy wojsk rosyjskich są raczej symboliczne. W końcu Ukraina to duży, drugi pod względem wielkości po Rosji w Europie, i ludny kraj z proporcjonalnie do tego dość liczną armią. Tymczasem nie jest Ukraina bynajmniej jedynym opanowanym przez etniczny nazistowski reżim krajem, za pomocą którego NATO, osacza i okrąża Rosję, grozi jej zagładą i planuje eksterminację Słowian. Takim krajem jest też np. Estonia. Tak samo jak na Ukrainie, panuje w niej obłąkańczo rusofobiczny reżim i mieszka tam liczna rosyjskojęzyczna mniejszość, która jest poddawana systematycznym szykanom i prześladowaniom. Granice estońskie przebiegają, co prawda, w porównaniu z ukraińskimi nieco dalej od Moskwy, ale za to znacznie bliżej Petersburga, drugiej najważniejszej aglomeracji rosyjskiej, zwanego też w Rosji „północną stolicą”. Jednocześnie Estonia jest krajem znacznie mniejszym i słabszym od Ukrainy.

Kraj	Estonia	Ukraina
Powierzchnia [tys. km2]	45,3	604
Mieszkańcy [mln]	1,3	42
Odsetek rosyjskojęzycznych	25%	30%
Najmniejsza odległość do Moskwy [km]	640	450
Najmniejsza odległość do Petersburga [km]	140	850
Liczebność wojska na stopie pokojowej [tys. żołnierzy]	3,5	240

Jak widać w załączonej tabeli, Estonia jako narzędzie „etnicznej oligarchii” służące do podboju i zniszczenia Rosji, oraz wymordowania Słowian, jest nawet większym zagrożeniem niż Ukraina, a przy tym, ze względu na swoją wielkość i zaludnienie, powinna być od Ukrainy znacznie łatwiejsza do denazyfikacji i demilitaryzacji. Dlaczego zatem prezydent Putin zamiast uderzyć w najsłabsze ogniwa duszącego Rosję łańcucha baz NATO, jak właśnie Estonia, czy bardzo podobna do niej Łotwa, uderzył w ogniwo dużo mocniejsze?

Oczywiście Estonia różni się od Ukrainy czymś więcej, niż tylko wielkością. Podczas gdy Ukraina dopiero próbuje wstąpić do NATO, Estonia już w NATO jest. Z punktu widzenia Moskwy jednak, to żadna różnica. Głównym wrogiem Słowian, jak nieraz zapewniali nie tylko prorosyjscy publicyści, ale i oficjalni przedstawiciele państwa rosyjskiego, jest przecież „etniczna oligarchia”, której NATO i opanowane przez nią poszczególne państwa są tylko narzędziami. NATO i tak dostarcza ukraińskim żydobanderowcom szeroką pomoc, a nawet, jak twierdzą w Moskwie, wysyła tam całe dywizje. Zatem nie formalna przynależność do NATO zaważyła na tym, że pierwsza w kolejce do denazyfikacji stanęła Ukraina. Inną istotną różnicą pomiędzy Ukrainą a Estonią jest jednak poziom zamożności i wydajności gospodarczej.  Jeżeli zmierzyć je poprzez PKB per capita i PKB podzielone na ilość przepracowanych roboczogodzin, są one w Estonii wyższe od ukraińskich około trzykrotnie. Na tym jednak nie koniec. Różnica tkwi nie tylko w samym poziomie tych wskaźników, ale także w ich dynamice, w tym, jak się one zmieniały w czasie. Na poniższym wykresie pokazano zmiany PKB per capita od 1989 roku. Oprócz Estonii i Ukrainy dane obejmują też Polskę, Mołdawię i Rosję.

Trudno dziś w to uwierzyć, ale mniej niż 30 lat temu Ukraina i Estonia miały praktycznie ten sam poziom zamożności, wyższy od ówczesnego …polskiego. Jednak różnica między nimi szybko urosła, kiedy jednolita początkowo populacja krajów postkomunistycznych rozpadła się na dwie grupy.  Pierwsza, z których, oprócz Estonii, pokazano Polskę, szybko przezwyciężyła kryzys i zaczęła się rozwijać. Druga, w tym Ukraina i widoczna na wykresie Mołdawia, ugrzęzła w marazmie i stagnacji. Ciekawe jest tu położenie Rosji. Chociaż ze względu na samą wysokość PKB per capita, można ją próbować zaliczyć do pierwszej, zamożniejszej grupy, to jednak kształt wykresu, z bardzo długim i głębokim postkomunistycznym załamaniem i dzisiejszą stagnacją upodabnia Rosję raczej do grupy biedaków. Różnicę robi renta surowcowa, której pozostałe kraje postkomunistyczne są pozbawione. Jej możliwą wysokość obliczono przy założeniu, że jest ona proporcjonalna do aktualnych cen ropy naftowej. Po usunięciu wpływu tej renty, rosyjska dynamika PKB per capita niewiele się już różni od ukraińskiej. Fakt, że żołnierze Putina, plądrując kraj teoretycznie dwukrotnie biedniejszy niż ich własny, jednocześnie nie mogą się nadziwić napotykanemu wszędzie „bogactwu”, przestaje w takim razie zaskakiwać.

Oczywiście przynależność do grupy biedaków, czy zamożnych nie wynika z jakiś przedwiecznych niezbadanych wyroków przeznaczenia, tylko jest wynikiem polityki prowadzonej przez poszczególne kraje. Do budowy zamożności potrzebne jest przecież odpowiednie otoczenie instytucjonalne, prawne i ustrojowe. Te postkomunistyczne kraje, które stały się, przynajmniej jako tako, praworządne i wolnorynkowe, trafiły do grupy zamożnej, te, które kultywowały odziedziczone po komunizmie, korupcję i etatyzm, pozostały biedne. Jakość rządu i ustroju w poszczególnych państwach, autor niniejszego artykułu zwykł oceniać za pomocą, przyjmującego wartości od 0 do 100 wskaźnika Index of Economic Freedom (IEF) publikowanym przez fundację Heritage.  Nie jest bynajmniej przypadkiem, że IEF za 2022 rok Ukrainy i Rosji wynosi odpowiednio 54 i 56 pkt, podczas gdy Polski 68 pkt, a Estonii aż 80 pkt, co jest zresztą ósmym najwyższym wynikiem na świecie.

Jednak i sama wysokość IEF nie mówi bynajmniej wszystkiego. Wskaźnik IEF składa się bowiem z dwunastu składowych i kraje o tej samej wysokości IEF całkowitego, mogą mieć bardzo odmienną jego strukturę wewnętrzną. Jeżeli teraz potraktujemy poszczególne składowe tego indeksu jako wymiary w dwunastowymiarowej przestrzeni fazowej, to poszczególne kraje, staną się punktami w tej przestrzeni o współrzędnych równych składowym całkowitego indeksu IEF. Kraje o podobnym ustroju, niezależnie od całkowitej wielkości IEF, znajdą się w tej przestrzeni blisko siebie, natomiast kraje nawet o zbliżonym IEF, ale odmiennej jego strukturze, daleko. Dokonując stosownych obliczeń zauważymy że najbliżsi sąsiedzi Ukrainy w tej przestrzeni to kolejno: Rosja, Ekwador, Białoruś i Kosowo, natomiast najbliżsi sąsiedzi Rosji to Białoruś, Ukraina, Tadżykistan i Uzbekistan. Rosja i Ukraina więc, do spółki z Białorusią, pod względem gospodarczym i ustrojowym są krajami wręcz bliźniaczymi, natomiast Estonia leży, w porównaniu do Ukrainy, od Rosji czterokrotnie dalej, a najbliższymi Estonii sąsiadami są Luksemburg, Islandia, Niemcy i Łotwa.

Ukraina jest zatem, tak samo zacofana, prymitywna i skorumpowana, a w konsekwencji również biedna, jak Rosja, podczas gdy Estonia przeciwnie, jest krajem cywilizowanym, praworządnym, wolnorynkowym i zamożnym. Widzimy więc teraz, dlaczego ludobójstwo ludności rosyjskojęzycznej odbyło się w Donbasie, nie zaś w Narwie, dlaczego też bazy NATO i laboratoria broni biologicznej pracujące nad eksterminacją Słowian, „etniczna oligarchia” zbudowała nad Dnieprem, a nie nad Zatoką Fińską.

Putin zaatakował kraj właściwie nie różniący się poziomem rozwoju od Rosji, natomiast Estonia była dla niego absolutnie niedosiężna cywilizacyjnie. Wojny od dawna bowiem mogą toczyć już tylko kraje prymitywne i zacofane, natomiast kraje cywilizowane, choćby teoretycznie militarnie były dużo słabsze, są i tak poza zasięgiem tych prymitywów. Bezpośrednim i rzeczywistym powodem rosyjskiego ataku było zaś właśnie to, że Ukraina próbuje się zmienić i przestać być jak Rosja i Białoruś, a stać się podobna do Polski i Estonii. Gdyby Ukrainie się to udało, stałaby się dla Rosji absolutnie nietykalna, a na to nie mogą na Kremlu pozwolić.

Pokazanie opisanej wyżej, dwunastowymiarowej przestrzeni fazowej na dwóch wymiarach kartki papieru jest zamiarem niesłychanie zuchwałym i bardzo złożonym obliczeniowo. Nie da się też wtedy uniknąć zniekształceń odległości pomiędzy poszczególnymi krajami na takiej mapie. Rezultat takiego doświadczenia i tak może być jednak bardzo pouczający. Poniżej pokazano takie dwuwymiarowe rzutowanie mapy ustrojowej dla krajów z szeroko rozumianej Europy.

Jak już wspomniano, mapa jest nieco zniekształcona, Ukraina znajduje się na niej bliżej Turcji niż Rosji, podczas gdy naprawdę jest na odwrót, ale ogólny obraz jest znamienny. Chociaż optycznie trudno to zauważyć, za pomocą odpowiedniej analizy matematycznej kraje europejskie można podzielić na dwie rozłączne grupy – klastry, na mapie opisane jako „Cywilizowane” i „Zacofane”. Wojny prowadzą wyłącznie te drugie. Rosja napadła na Ukrainę a wcześniej na Gruzję, Kosowo oderwało się zbrojnie od Serbii, a Armenia stoczyła niedawno wojnę z Azerbejdżanem. Wojny np. Turcji z Bułgarią, albo Serbii z Bośnią też są teoretycznie możliwe. Natomiast wojna miedzy Turcją a Grecją, jak na razie, jest wykluczona. Na razie, ponieważ położenie poszczególnych krajów na naszej mapie nie jest dane raz na zawsze i może się zmieniać. Analizując analogiczne mapy z lat ubiegłych można zauważyć, że niektóre kraje, jak Gruzja, Rumunia, Bułgaria, Czarnogóra czy Albania, stopniowo zbliżają się jednak do cywilizacji. Są jednak i takie, które zmierzają w przeciwną stronę. Najbardziej spektakularny przeskok wykonała Turcja, która jeszcze pięć lat temu była całkiem cywilizowana, a obecnie coraz mniej różni się od Rosji, co tureccy obywatele wkrótce przypłacą znaczącym obniżeniem standardu życia. Drugim takim krajem, który, choć ciągle jeszcze znajduje się po stronie cywilizacji, to jednak stopniowo od kilku lat ją opuszcza, jest Polska. Widać to nie tylko na matematycznych wykresach, ale i wprost w deklaracjach władzy, która taki właśnie cel swojej polityki, upodobnienia Polski do Turcji, oficjalnie ustanowiła. Nawet w zakresie czysto wojskowym, reakcją na napaść Rosji na Ukrainę, było nie wzmocnienie sprzętowe i profesjonalne Wojska Polskiego, ale jego …likwidacja i budowa „armii” na wzór ukraiński, licznej i zarazem słabo wyszkolonej i uzbrojonej, pod pretekstem, że jej pierwowzór dzielnie walczy przeciwko moskiewskim agresorom. Krajowi cywilizowanemu tymczasem, nie jest potrzebna armia, która będzie mężnie odpierać wrażą agresję, ale przy okazji musi pozwalać na obracanie kraju w perzynę, tylko armia, która sprawi, że taka agresja w ogóle nie będzie możliwa, tak jak niemożliwa była rosyjska agresja na Estonię, choć wojsko tej ostatniej liczy zaledwie kilka tysięcy żołnierzy.