Pomnik Becka cz I

Kto jest winny katastrofy wrześniowej 1939 roku, największej chyba w wymiarze strategicznym, klęski w historii Polski? Tak jest. Winnym tego stanu rzeczy jest reakcyjna elita rządząca wtedy Polską, ze szczególnym uwzględnieniem ministra Becka. Sanacyjna klika, skrajnie nieudolna, zapatrzona w siebie i w swoje rzekomo wielkie na świecie znaczenie, ignorując interes narodowy, kierowała się jedynie wąsko pojmowanym interesem środowiskowym. Tenże interes nakazał im, w celu obrony przez agresją wrogiego, totalitarnego mocarstwa, odwiecznego wroga Polski i Polaków, szukać egzotycznych, księżycowych sojuszy ze zdegenerowanymi elitami Francji i Anglii, zamiast oprzeć się na i zawrzeć trwałą niezłomną przyjaźń z wysuwającym rękę do zgody, życzliwie nastawionym sąsiadem. Sąsiadem, którego Beck i jego klika, z nieracjonalnych i emocjonalnych powodów, nienawidziła i jego szczerze wyciągniętą do zgody prawicę – ukąsiła.

Sąsiad ów zatem, w nieutulonym żalu, zamiast zawrzeć niezłomny sojusz z Polską i w tym sojuszu zgnieść wrogie totalitarne mocarstwo, na którym to zawarciu i zgnieceniu zależało mu jak na niczym innym na świecie, odzyskując dla Polski jej pradawne, utracone przed wiekami tereny, został, wbrew swojej woli i z prawdziwą przykrością, zmuszony do zawarcia układu z owym mocarstwem, przez co Polska została osamotniona, podbita i zniszczona. A zdradzieckie i zdegenerowane elity Zachodu, na które tak liczył Beck, nie kiwnęły nawet palcem. Wszystko to wina Becka i jego kamaryli.

Ktokolwiek z czytelników jest na tyle stary, że pamięta szkołę i naukę historii w czasach PRL, doskonale tą melodię pamięta. Takie właśnie były wytyczne polityki historycznej PRL na temat klęski wrześniowej i to w ówczesnych podręcznikach dla dziatwy szkolnej pisano. Mogło się wydawać, że po upadku PRL ten rodzaj uprawiania historii odejdzie do lamusa. Tymczasem, jak się okazuje, osobnicy zatrudnieni na etatach historyków w celu wdrażania na tym polu wytycznych Biura Politycznego nie tylko nie wymarli, ale wychowali nowe pokolenie swoich następców, podzielających w znacznej mierze ich poglądy i wizję dziejów. Wydana w obecnym, 2012 roku, książka Piotra Zychowicza „Pakt Ribbentrop- Beck” jest tego nurtu przykładem. Zawiera ona bowiem kropka w kropkę te same tezy, jakie wyżej zaprezentowano. Jedyny szczegół, który odróżnia ją od arcydzieł marksistowskiej historiografii, polega na tym, że za komuny wrogim imperialistycznym czyhającym na Polskę, mocarstwem była III Rzesza, a przyjaznym, gotowym pomóc sąsiadem ZSRR, natomiast u Zychowicza jest na odwrót. Trudno to jednak uznać za jakąś fundamentalną różnicę.

Wpisuje się książka Zychowicza w pewien dziwny i zagadkowy trend, reprezentowany do tej pory głównie przez publicystykę niejakiego RM, którego tu nie będziemy przytaczać, ani cytować, aby nie robić mu niezasłużonej reklamy. Trend ten polega, najogólniej rzecz ujmując, żeby już nie za pomocą jawnych kłamstw, jak to było praktykowane w czasach rządów PZPR, ale za pomocą tendencyjnie dobranych i wykrzywionych faktów, oraz odpowiedniego ich oświetlenia, „wykazać”, że wojna obronna Polski w 1939 roku była w gruncie rzeczy wojną obronną …Niemiec, które, kiedy odrzucono ich ugodowe i bardzo korzystne dla Polski propozycje pokojowe, po prostu nie miały innego wyjścia niż Polskę – gniazdo przesądu, zabobonu, reakcji, kraj zacofany cywilizacyjnie i mentalnie, państwo sezonowe i pokraczny bękart traktatu wersalskiego, w imię pokoju, postępu i praw człowieka – zaatakować. Zważywszy, że w publikacjach należących do tego trendu, potępia się zwykle personalnie osobę ówczesnego niemieckiego lidera, a także jego najbliższych współpracowników, natomiast broni się i usprawiedliwia ówczesną politykę niemieckiego państwa, jakby zapominając, kto ją kreował i prowadził, łatwo się domyślać, czyje interesy ów trend historiograficzny wyraża.

Sam Zychowicz nie jest tak skrajny jak RM i np. do określania II RP, jej polityki, gospodarki i elit przywódczych nie używa wulgaryzmów, ale jego opinia o Polsce i Polakach jest podobnie jednoznacznie negatywna. Twierdzi Zychowicz, że zawarcie przez II RP tytułowego sojuszu z III Rzeszą, nie tylko obroniłoby Polskę przed niemiecko-radzieckim najazdem we wrześniu 1939 roku, nie tylko oszczędziłoby krajowi gigantycznych strat i zniszczeń, które w prawdziwej historii Polska zainkasowała, nie tylko uniemożliwiłoby podbój Polski przez Stalina i włączenie jej do obozu krajów demokracji ludowej, ale wręcz uczyniłoby to z Polski …największe mocarstwo środkowo-wschodniej Europy. I tylko niewyobrażalna głupota, ślepota, ciemnota i fanatyzm samych Polaków nie dopuściły do ziszczenia się tej wspaniałej wizji. No nic nie zmyślam, wszystko jest w książce. Trzeba też przyznać, że w przeciwieństwie do wielu swoich myślących podobnie kolegów, stara się Zychowicz, swoje wywody obudować jakimiś argumentami, wśród których znajdują się nawet argumenty merytoryczne. Warta jest zatem jego książka, w przeciwieństwie do enuncjacji RM, merytorycznej polemiki.

Zacznijmy od samego tytułu „Pakt Ribbentrop – Beck.” Jest to oczywiście parafraza paktu „Ribbentrop – Mołotow”, którego w wersji historii preferowanej przez Zychowicza, a symbolizowanej przez tytułowy traktat, by nie było. Nie ogranicza się jednak ta analogia tylko do tytułu. Wszak pakt „Ribbentrop – Mołotow” jest pewnym skrótem myślowym. Ani Ribbentrop, ani Mołotow nie mieli w swoich krajach wystarczających uprawnień, ani nie śmieliby zawierać takiego porozumienia na własną rękę. „Pakt Ribbentrop – Mołotow” to w rzeczywistości „pakt Hitler – Stalin”, czego nikt przecież nie neguje.

Inaczej jednak jest u Zychowicza. O ile nie ma on wątpliwości, że po stronie niemieckiej osobą decyzyjną był faktycznie Hitler, wielokrotnie przecież pisze Zychowicz o opinii Hitlera, zamiarach Hitlera, planach Hitlera, etc, o tyle nie ma tutaj symetrii po stronie polskiej. Odpowiednikiem Hitlera w Polsce jest …Beck. Ani żaden fuhrer, czy inny dyktator, ani prezydent, ani nawet premier. Zwykły, choć wpływowy, minister spraw zagranicznych. Tymczasem Zychowicz traktuje go jak podmiot równorzędny niemieckiemu fuhrerowi, czy angielskiemu premierowi. Mowa jest o decyzjach Becka, fobiach Becka, głupotach Becka, słabościach Becka, no istny teatr jednego aktora po prostu. Tymczasem oczywiste jest, że choć Beck mógł posiadać wśród rządzącej sanacyjnej kliki dość wpływów, aby samodzielnie kierować polską polityka zagraniczną, to jednak na samowładne zawieranie i zrywanie sojuszy politycznych i wojskowych pozwolić sobie nie mógł. W realiach II RP, po śmierci Piłsudskiego, co najmniej 3 osoby stały w hierarchii władzy wyżej niż Beck. Byli to premier Sławoj-Składkowski, prezydent, o ogromnych, dzisiaj niewyobrażalnych, konstytucyjnych uprawnieniach, Ignacy Mościcki, oraz generalny inspektor sił zbrojnych marszałek Rydz-Śmigły. Skoro Beck najpierw w 1934 roku zawarł układ o nieagresji z Niemcami, po to tylko, żeby go na wiosnę 1939 roku spektakularnie podeptać, zawierając „księżycowe” sojusze z Francją i Wlk. Brytanią, skoro Beck zdecydowanie odrzucił awanse Hitlera dotyczące ścisłego sojuszu i „wyprawy na Sowiety”, czym sprowokował niemiecki atak, to musiał mieć w tej materii, co najmniej poparcie, o ile nie wręcz polecenie ze strony tych trzech, a zapewne i większej ilości ludzi. Jakoś nie uznawali oni, w ślad za Zychowiczem, polityki Becka za kretyńską, szaloną, i samobójczą. Ten wątek w książce jest w zasadzie przemilczany, oskarżony jest za to …cały naród, który zerwanie Becka na wiosnę 1939 roku z Niemcami, entuzjastycznie poparł. Przeciw była tylko wąska grupa germanofilów z Władysławem Studnickim na czele i są to jedyni Polacy, dla których Zychowicz ma jakiekolwiek cieplejsze słowa. Oczywiście wymieniona wyżej trójka decydentów, podobnie jak prawie wszyscy ich rodacy, zaliczają się u Zychowicza do grona mitomanów i kretynów, ale kwestia ich szczególnej, jako zwierzchników, odpowiedzialności za zabójcze rzekomo dla Polski poczynania Becka, gdzieś się rozmywa. Możliwość, że Mościcki, Składkowski, Beck i Rydz wiedzieli coś, czego nie wie Zychowicz nigdy naszemu dziedzicowi Mackiewicza i Studnickiego, nawet przez myśl nie przemknie.

Tymczasem, dokładnie rzecz ujmując, były dwie takie rzeczy, ze względu na które, sojusz, już nawet nie równorzędny, ale choćby w miarę wyrównany, między Polską a Niemcami w latach 30 był zwyczajnie niemożliwy niezależnie od najdalej posuniętej dobrej woli ówczesnych polskich i niemieckich decydentów.

Piotr Zychowicz twierdzi inaczej przytaczając przykłady wielu sojuszników Hitlera, którzy byli przez niego w czasie II wojny światowej traktowani kurtuazyjnie, a przynajmniej znacznie lepiej, niż bezpośrednio okupowana przez Rzeszę Polska. Najbliższą analogię widzi tu Zychowicz z Włochami, którym rzekomo Polska miała dorównywać pod względem znaczenia dla dalekosiężnych planów nazistów. Tutaj właśnie wychodzi na jaw ignorancja autora dotycząca pierwszego z owych czynników. Oczywiście zdaje sobie nasz publicysta sprawę, że Polska była słabsza od Niemiec, a zatem, że sojusz miedzy nimi byłby nierównoprawny. Najwyraźniej nie zdaje sobie jednak sprawy z tego, jak wielka ta różnica była. Ignorowanie procesów ekonomiczno-społecznych, realnych uwarunkowań gospodarczych, a co za tym idzie, także realnych potencjałów gospodarczych, naukowych, technologicznych i demograficznych istniejących w danym czasie podmiotów politycznych jest zresztą typowe dla absolwentów wydziałów historycznych polskich uniwersytetów, rzecz w dominującym naukowo świecie anglosaskim absolutnie niespotykana.

Dlatego też oceny potencjału mocarstw dwudziestolecia międzywojennego musiał się u nas podjąć nie historyk, ale …ekonomista, konkretnie Witold Orłowski, w swoim znakomitym opracowaniu „Stulecie chaosu”, książce, której nasi humanistyczni historycy, jako najeżonej tabelami, wykresami i wzorami, zapewne w ogóle nie przeczytali, nawet jeżeli przypadkiem wpadła im w ręce. O, oględnie mówiąc, lekceważącym podejściu autora „Paktu Ribbentrop – Beck” do danych liczbowych najlepiej świadczy powtórzona co najmniej trzykrotnie, fraza o „sześćdziesięciu latach utraty niepodległości”, jakby policzenie jak długo trwał okres 1939-1989 należało do wyjątkowo trudnych matematycznie zadań, a także również kilkukrotnie powtórzone twierdzenie o „utracie połowy terytorium”, chociaż rachunek na poziomie gimnazjum wykazuje, że ta utrata była rzędu 20%, czyli jednej piątej. (388 000 km2 przed wojną, 312 000 km2 obecnie). No chyba, że p. Zychowicz nie uznaje Wrocławia, Szczecina i Olsztyna za tereny polskie, co w świetle przedstawionej na wstępie tajemniczej inspiracji, też jest możliwe.

Oto zatem, obliczone przez prof. Orłowskiego, a totalnie zlekceważone przez Zychowicza, uwzględniające siłę gospodarki, poziom naukowo-technologiczny, liczbę ludności, zasoby surowcowe, oraz wielkość i jakość sił zbrojnych, potencjały poszczególnych mocarstw w 1939 roku:

Nie powinniśmy tutaj ulegać pokusie przykładania stanu współczesnego do ówczesnego. To, że obecnie Polska, zajmuje, według powyższych kryteriów miejsce w czwartej dziesiątce, a wówczas w pierwszej, nie czyniło jeszcze wtedy z niej mocarstwa, zwłaszcza, że musiała grać z potęgami znacznie ją przewyższającymi. Widać więc, że chociaż Zychowicz zdaje sobie sprawę z polskiej słabości względem III Rzeszy, to jednak najwyraźniej nie ma pojęcia jak duża była to dysproporcja. Rzesza przewyższała Polskę ponad 7,5 raza. Ba, nawet pogardzane zwykle przez piszących na te tematy Polaków, Włochy górowały nad nami w stosunku 2,5:1. Widać więc, że Polska, wbrew enuncjacjom Zychowicza, nie stanowiła przesadnie atrakcyjnego materiału na sojusznika, ani dla Niemiec, dla których znacznie ważniejsze były Włochy, ani niestety także dla Francji i Wlk Brytanii, dla których z kolei znacznie ponętniej w tej roli wyglądał Stalin. Traktowanie Polski, jej potrzeb, celów i dążeń, jako zagadnień trzeciorzędnych, co praktykowała w czasie wojny Wlk Brytania, nie wynikało z żadnej pogardy dla „polskiego frajerstwa”, jak pisze Zychowicz, tylko z racjonalnej kalkulacji, który z dwóch sojuszników, Polska, czy ZSRR jest dla Albionu ważniejszy. Gdyby Polska zamiast Wlk Brytanii wybrała Rzeszę, stosunek Niemiec do polskich postulatów byłby podobnie lekceważący, jak stosunek Brytyjczyków. W świetle powyższych danych od razu widać całkowitą błędność dokonanej przez Zychowicza analizy polityki brytyjskiej wobec Polski w 1939 roku. Pisze on bowiem, że Wlk Brytania nie tylko chciała sprowokować uderzenie Hitlera w pierwszej kolejności na Polskę, co oczywiście kwestii nie ulega, ale także dążyła do tego, żeby Polska padła jak najszybciej, bo w ten sposób powstałaby granica niemiecko-sowiecka i wcześniej czy później doszłoby do wojny pomiędzy oboma bandziorami. Tymczasem jasne już wtedy było, że nawet po upadku Polski i stworzeniu granicy niemiecko-sowieckiej, wojna nie wybuchłaby przecież od razu i Niemcy mieliby zawsze czas narozrabiać na Zachodzie, co w rzeczywistości uczynili. Co więcej, sam Zychowicz twierdzi wcześniej, że podstawowym celem polsko-niemieckiego sojuszu miałaby być właśnie wojna z ZSRR, gdyby więc Brytyjczykom na tym właśnie zależało, to powinni oni Polskę zachęcać nie do oporu, ale właśnie do kapitulacji przed niemieckimi postulatami i to jak najszybciej, bo to powoływałoby granicę miedzy Niemcami (tzn. „Osią”, której Polska byłaby członkiem) a ZSRR od razu i prędzej też mogłoby wywołać między nimi wojnę. Skoro zaś Polska jednak zdecydowała się stawić Hitlerowi opór, to w interesie Wlk Brytanii było, aby ten opór trwał jak najdłużej i jak najdłużej też wiązał siły niemieckie. Szybki, kilkutygodniowy upadek Polski był wbrew interesom brytyjskim. Współdziałanie hitlerowsko-stalinowskie było zaś ostatnią rzeczą, na jakiej Wlk Brytanii mogło zależeć.

Realne potencjały to jedna z tych rzeczy, o których Zychowicz nie wie, wiedzieli o niej natomiast Beck, Rydz i Mościcki, a Stalin, Chamberlain i Hitler również byli tego świadomi. Sama ta różnica powoduje, że sojusz z III Rzeszą byłby dla Polski równie „księżycowy” jak sojusz z Wlk Brytanią, a polskie interesy i aspiracje równie lekceważone. No, ale, argumentuje Zychowicz, Rzesza miała sojuszników o jeszcze mniejszym od polskiego potencjale (Rumunia, Węgry, Finlandia, Bułgaria) i chociaż bez nadmiernych ceregieli, to jednak traktowała ich, przynajmniej dopóki nie zaczynali myśleć o zmianie frontu, w miarę przyzwoicie, na pewno zaś lepiej niż okupowaną Polskę. Zatem i tak taki sojusz, nawet „księżycowy”, byłby dla nas lepszy, niż to, co nas faktycznie spotkało.

Tu jednak nie zauważa on drugiego kluczowego dla ówczesnych polsko-niemieckich stosunków zagadnienia. Na jego usprawiedliwienie można tu jednak przytoczyć fakt, że najwyraźniej, o czym świadczą jego ówczesne poczynania, nie zauważał go także …Hitler i jego wywodzący się przeważnie z południowo-zachodnich, najdalej od Polski położonych, terenów Niemiec, kameraden. Trwały sojusz polsko-niemiecki był wówczas niemożliwy ze względu na fundamentalny, niemożliwy do kompromisowego ułożenia, niemiecko-polski konflikt interesów narodowych. Konflikt ten, początkowo tylko polsko-pruski, zaistniał w XVII wieku, kiedy samodzielne wcześniej Prusy Książęce stały się częścią, wtedy jeszcze słabego, państwa z centrum w brandenburskim Berlinie. Kiedy tylko państwo to urosło w siłę, w celu połączenia swojego terytorium w jedną zwartą całość, doprowadziło do rozbiorów Polski. W roku 1866 antagonizm ten, w wyniku narzucenia przez Prusy swojej władzy całym Niemcom, stał się „odwiecznym (faktycznie trwał 80 lat) konfliktem polsko niemieckim”. W 1918 Polska odzyskała niepodległość, ale przyczyny konfliktu nie zostały w żaden sposób usunięte, a stosunki polsko niemieckie pozostawały cały czas wrogie. I wtedy do władzy w Niemczech doszli naziści…

Rozpatrując politykę Hitlera wobec Polski w latach 1933-1938 można by odnieść wrażenie, że jako osoba spoza kręgu tradycyjnych pruskich, nienawidzących Polski, elit, sprawę „korytarza” lekceważył, bądź też postanowił ignorować, choć stało to w jaskrawej sprzeczności z jego podstawową linią polityczną głoszącą, że wszyscy Niemcy powinni żyć w jednym państwie. Tymczasem sprawa Gdańska i „korytarza” nie mogła być długofalowo załatwiona jakimś zgniłym kompromisem. Interesy Niemiec wymagały lądowej łączności z Prusami Wschodnimi, interesy Polski wymagały dostępu do morza i tu kompromis był niemożliwy. Albo Niemcy, tak samo jak w latach 1772-1919 zajmą Pomorze, albo zlikwidowane zostaną Prusy Wschodnie, jak to faktycznie się stało w 1947 roku. W mniejszej skali konflikt istniał także na Śląsku, który przedzielony na pół granicą, nie mógł, co w obliczu nadchodzącej wojny światowej, było szczególnie ważne, sprawnie funkcjonować jako jeden zwarty okręg przemysłowy. Znów kwestią czasu i zdrowego rozsądku, było zjednoczenie górnego Śląska w granicach Niemiec, bądź Polski. Jedynie Wielkopolska była tą częścią dawnego zaboru pruskiego, z której Niemcy, na upartego, dla dobra wzajemnych stosunków, mogły trwale zrezygnować, podobnie jak to uczyniły z należącym do swojego włoskiego sojusznika południowym Tyrolem, z punktu widzenia Berlina, leżącą dosłownie za górami i lasami, izolowaną od pozostałych krajów niemieckojęzycznych, alpejską doliną. Niezależnie od tego, czy proponując Polsce sojusz za cenę Gdańska i autostrady, Hitler był nieświadomy problemu, czy też lisio sprytnie mamił Polaków, Beck doskonale musiał zdawać sobie sprawę, że antagonizm ostatecznie wylezie na wierzch i to w sytuacji, w której Polska, po zawarciu traktatu, stanie wobec Niemiec w pozycji petenta i raczej nie będzie mogła odmówić kolejnej „korekty” granicy. Zresztą sam Zychowicz zauważa, że, kiedy położenie Polski, po zawarciu traktatu Ribbentrop – Mołotow uległo drastycznemu pogorszeniu, Hitler natychmiast zaostrzył ton, żądając dodatkowo właśnie Śląska i Pomorza. Uważając się za wcielenie narodowych interesów Niemiec, tak samo musiałby uczynić i po traktacie Ribbentrop – Beck. Zatem spotkałoby nas właśnie „to samo, co Czechów”, którym przyjęcie niemieckiego ultimatum nic nie dało. Trzeba przyznać, że choć, nie wiadomo dlaczego, Zychowicz uważa taki rozwój wypadków za skrajnie nieprawdopodobny, to jednak hipotetycznie rozważa i ten wariant, twierdząc, ze „i tak los Czechów był lepszy niż Polski”. Doprawdy? Jeszcze do tego wrócimy.

W tej chwili zaś spróbujemy skonstruować hipotetyczny scenariusz II wojny światowej, jaka mogłaby przebiegać po zawarciu tytułowego sojuszu polsko – niemieckiego, kierując się jednak nie zychowiczowskim chciejstwem i patriotycznym entuzjazmem, a właśnie istniejącym bilansem sił i wypadkowych interesów wszystkich zainteresowanych stron. Jak się układał ów bilans miedzy „osią” a aliantami, zarówno w prawdziwej wojnie, jak i w sytuacji postulowanej przez Zychowicza, przedstawiamy na kolejnym wykresie:

Jak widać, przestawienie Polski z jednej strony na drugą, ze względu na nikłość polskiego potencjału, nie zaburzyło układu sił praktycznie wcale. Poza wydarzeniami dotyczącymi ściśle samej Polski, przebieg II wojny światowej byłby zatem, wbrew temu co głosi Zychowicz, dokładnie taki sam jak w historii rzeczywistej.

Na przełomie 1938/1939 roku Beck podpisuje stosowny pakt, Gdańsk zostaje przyłączony do Rzeszy, następuje wasalizacja Polski. Kiedy znajduje się już ona w saku, nagle uaktywniają się uciszani do tej pory przez Hitlera polscy Niemcy z Pomorza i Śląska, głośno żaląc się na prześladowania i domagając się „prawa do samostanowienia”. Równocześnie podczas rozpoczętej właśnie budowy niemieckiej autostrady i linii kolejowej przez „korytarz” dochodzi do aktów sabotażu, ginie kilku robotników, a jeden z nadzorujących budowę inżynierów zostaje zaatakowany i brutalnie, na śmierć pobity przez bandę polskich nacjonalistów. Dla ochrony budowy Rzesza zostaje zmuszona do wprowadzenia na teren Pomorza ograniczonego kontyngentu swoich wojsk. Dochodzi do eskalacji przemocy, są dalsze ofiary. Hitler wzywa zatem Becka i dla uspokojenia wzajemnych stosunków, proponuje „skorygowanie” granicy zgodnie z wolą miejscowej ludności. Oczywiście Beck unosi się honorem i odmawia. Polska staje okoniem, kolejne żądania terytorialne padają zatem ze strony Litwy, a potem i …Stalina. Teraz już nie ma wyjścia i Polska jest zmuszona do zgody na „międzynarodowy arbitraż” w Wiedniu. W jego wyniku tracimy Pomorze (zapewne nie całe), polską część Śląska, Wołyń, Polesie, część wschodniej Galicji i Wileńszczyzny. Samo Wilno i Lwów udaje się Polsce utrzymać. Na pocieszenie zostaje Polsce eksterytorialny port w Gdyni wraz z linią kolejową i prawem do budowy autostrady łączącej go z resztą kraju. Do końca 1939 roku sytuacja się uspokaja i w Europie środkowej wydaje się panować Pax Germanica. Tylko pozycja Polski wobec Niemiec, po utracie dostępu do morza i sporej części potencjału przemysłowego Śląska, ulega dalszemu osłabieniu. Na wiosnę 1940 roku wybucha II wojna światowa. Niemcy w kwietniu atakują Danię, Norwegię, a w maju Belgię, Holandię i Francję. Brytyjskie przeciwdziałanie jest beznadziejnie spóźnione i zdecydowanie za słabe. Wszystkie zaatakowane państwa, po kolei kapitulują. Praktycznie cała armia polowa, którą Brytyjczycy byli w stanie wystawić, zostaje odcięta w Dunkierce i istnym cudem udaje się ją ewakuować, kosztem utraty praktycznie całego sprzętu. Niemiecki triumf, przechodzi wszelkie wyobrażenie. Niestety ma on jednak swoją łyżkę dziegciu. Wielka Brytania, chociaż izolowana i pozbawiona ostatnich sojuszników, nie ma zamiaru się poddawać. Sukces w Norwegii kosztował Rzeszę utratę praktycznie całej mozolnie budowanej floty i na morzu po prostu nie ma ona czym z Brytyjczykami walczyć. W rozpaczliwej improwizacji Niemcy sięgają po wszystkie środki mogące zmusić Brytyjczyków do ustąpienia, w tym chaotyczne i źle zaplanowane naloty lotnicze. Do walki stają też trzy eskadry „Łosi” i dwie najnowszych polskich myśliwców typu „Jastrząb” ponosząc ogromne straty. Z Bałtyku przypływają też do niczego tam już niepotrzebne niszczyciele „Grom” i „Błyskawica”, i wkrótce zostają one przez brytyjską flotę w nierównej walce zatopione. Wielkiej Brytanii nie udaje się ani pokonać, ani choćby zmusić do zawarcia pokoju. Wojna na zachodzie przechodzi w fazę przewlekłą, co dla Niemiec i ich sojuszników jest po prostu zabójcze.

W tej sytuacji Niemcy, nie mogąc odnieść zwycięstwa na jednym froncie decydują się wypełnić warunki traktatu z Polską, czyli otworzyć sobie drugi front i w kolejnym roku rozpoczynają wielką wyprawę na Sowiety. Ta wielka ofensywa…. Wróć! Jaką ofensywę, jaką wyprawę?

Pewność, że hipotetyczny pakt Ribbentrop – Beck miałby w konsekwencji doprowadzić do wielkiej ofensywy „Osi” przeciwko ZSRR, zakończonej w dodatku upadkiem Stalina, jest trzecim po ignorowaniu faktycznych potencjałów i nierozwiązywalnych sprzeczności interesów pomiędzy tymi hipotetycznymi partnerami, monumentalnym błędem Zychowicza. Co zabawne, jako argumentu, że przyjazne zamiary Hitlera wobec Polski były szczere, używa Zychowicz faktu, że niemiecki plan wojny z Polską (Fall Weiss) nie istniał przed kwietniem 1939, czyli przed podpisaniem traktatu polsko-brytyjskiego. Natomiast umyka mu jakoś fakt, że plan wojny Niemiec z ZSRR (Fall Barbarossa) nie istniał przed grudniem 1940 roku. I nic dziwnego. Hitler bowiem, aż do tego czasu, żadnej wojny z ZSRR, czy to w sojuszu z Polską, czy to bez niej, nie chciał i nie planował. Pozostaje dla mnie wielką zagadką, dlaczego komuś, kto entuzjastycznie zgadza się z tezami wysuwanymi przez Wiktora Suworowa, należy tłumaczyć takie oczywistości. Głównym zewnętrznym wrogiem Niemiec była dla Hitlera Francja, a głównym celem polityki zagranicznej – anulowanie traktatu wersalskiego, który to cel wymagał starcia z tegoż traktatu gwarantami – Wielką Brytanią i Francją właśnie. Na ten cel były nastawione niemieckie zbrojenia, w tym kierunku pracowała niemiecka polityka. Wojny z Sowietami nie planowano na żadnym etapie. Jak zresztą mogłaby Rzesza taką wojnę prowadzić? Przeprowadzić desant na Leningrad – jedyny fragment terytorium sowieckiego dostępny wtedy, przynajmniej teoretycznie, dla niemieckich sił zbrojnych?

W latach 1933-1938 w rokowaniach z Polską Niemcy często używali „marszu na wschód” jako argumentu, ale jest oczywiste, że był to miraż, kuglarska sztuczka, której jedynym celem było omamienie Polaków i zwabienie ich do niemieckiej „mitteleuropa”. Jasne jest, że żadnej takiej operacji przeciwko Sowietom nie planowali wówczas Niemcy w żadnym sensownym horyzoncie czasowym. Była to taka sama bezwartościowa błyskotka, jak brytyjskie lotniskowce na Bałtyku, czy marsz imperialnej armii bliskowschodniej przez Bałkany na pomoc napadniętej Polsce, z których tak Zychowicz się wyśmiewa. Niemiecką błyskotkę bierze zaś śmiertelnie poważnie. Pewnie dlatego, że chociaż brytyjska flota ostatni raz operowała na Bałtyku w czasie wojny krymskiej, a brytyjskie wojska z Bliskiego Wschodu zakończyły swój szlak bojowy w Mediolanie, to jednak do operacji „Barbarossa” faktycznie doszło. Jednak stało się tak tylko dlatego, że Hitler nie miał innego sposobu na powstrzymanie wielkiego „marszu wyzwoleńczego” Stalina na zachód, jak właśnie atak prewencyjny, który, jak przekonywująco uzasadnił Suworow choćby w „Samobójstwie”, był jedną wielką rozpaczliwą improwizacją.

W alternatywnej, proponowanej przez Zychowicza, wersji historii, Stalin również zbierałby siły do „wyzwolenia” Europy, tylko, że tym razem na ich drodze leżałaby Polska i to ona musiałaby gorączkowo zabiegać o pomoc Niemiec w odparciu agresji. A Niemcy by oczywiście nie odmówili, ale wykorzystaliby też sytuację do wymuszenia kolejnych ustępstw na Polakach, na przykład w kwestii żydowskiej. To kolejne trudne zagadnienie, nad którym nasz autor prześlizguje się, gołosłownie zapewniając, że Polska – sojusznik Hitlera, nic by swoim żydom zrobić nie pozwoliła. Należy w to wątpić. Jako kraj, ze wszystkich satelitów III Rzeszy, położony najbliżej Niemiec i zamieszkany przez największą światową populację żydowską, podlegałaby Polska w kwestii „endlosung” szczególnie silnym, dużo większym niż pozostali sojusznicy Niemiec, naciskom. Doprawdy, trudno uwierzyć, że ot tak, jak twierdzi Zychowicz, Rzeczpospolita tym naciskom nieugięcie się przeciwstawiła i przynajmniej w jakiejś mierze im nie uległa. Zapewne przeżyłoby więcej żydów w samej Polsce, ale już na terenach wschodnich okupowanych przez polskie armie, z pewnością nie. Zaś ci, którzy by ocaleli, zamiast mieć Polskę we wdzięcznej pamięci, słusznie i zasadnie obwinialiby ją za pomoc udzieloną w holocauście.

W oparciu o już posiadaną wiedzę, możemy teraz odpowiedzieć na pytanie padające w podtytule omawianej książki „jak Polacy mogli, u boku III Rzeszy, pokonać Związek Sowiecki”. Oczywiście nijak. Wynik tej wojny byłby dokładnie taki sam, niezależnie od tego, po której stronie Polska by stanęła. W 1941 roku pod Moskwą Niemcom zabrakło bowiem wcale nie „pięciu dywizji” tylko zaopatrzenia w amunicję, żywność i zimowy ekwipunek, dla dywizji już się tam znajdujących. Dodatkowe pięć, czy pięćdziesiąt (to liczba absolutnie nierealna) polskich dywizji w niczym by w udrożnieniu dróg i linii kolejowych nie pomogło, wręcz przeciwnie, spotęgowałoby problemy, bo w końcu polskie dywizje, choć bardziej samowystarczalne niż niemieckie, też jednak potrzebowałyby zaopatrzenia. Zwycięstwo nad Stalinem mogły dać Hitlerowi tylko dwie rzeczy: Atak Japonii na Dalekim Wschodzie, i/lub przeciągnięcie na swoją stronę mieszkańców ZSRR. Witali oni początkowo Niemców jak wyzwolicieli, ale też szybko się przekonali, że, chociaż wydawało się to niemożliwe, są rzeczy jeszcze gorsze od stalinizmu. Już Hitler się postarał o zmianę ich poglądów w tej materii. Ewentualny udział Polski w tej wojnie nie zmieniłby zaś, ani planów Japonii, ani nastawienia nazistów do mieszkańców podbitych terenów. Nawet zdobycie Moskwy, choć same w sobie bardzo mało prawdopodobne, być może spowodowałoby śmierć Stalina, albo i nawet upadek całego reżimu bolszewickiego, ale przecież nie oznaczałoby końca wojny. Potężny, nieosiągalny dla wojsk Osi, przemysł zbrojeniowy Uralu i Syberii nadal pracowałby pełną mocą, jakikolwiek reżim objąłby wtedy nad Rosją władzę, wojnę by kontynuował, a Anglosasi zasilaliby go pomocą jeszcze chętniej niż zasilali Stalina. Niepojęte, jak można lekceważyć fakt, że Napoleon, jak najbardziej w sojuszu z Polską, zajął Moskwę, ale i tak całą wojnę przegrał z identycznych zresztą powodów.

Zatem i tym razem czekałaby nas sowiecka nawała i „wyzwolenie” w 1944/1945, znów zupełnie niezależnie od tego, czy Polsce, tak jak Rumunii, udałoby się przejść skutecznie na stronę Stalina, co zważywszy na znacznie większe dla Niemiec znaczenie Polski było mało realne, czy też, jak na Węgrzech, zostałaby taka próba przez Niemców udaremniona, co jest prawdopodobne dużo bardziej. Co gorsza armie Stalina wkraczałyby nie na terytoria przynajmniej teoretycznie „wyzwalane”, ale jawnie i oficjalnie wrogie, zatem i stopień ich brutalności wobec cywilów byłby jeszcze wyższy.

Co zatem spotkałoby Polskę po wojnie? Znów zadziwia nonszalancja, z jaką Zychowicz podchodzi do tematu. Według niego, w przypadku gdyby Polska nie była „sojusznikiem sojuszników”, ale jawnym wrogiem ZSRR, zostałaby w Jałcie i Poczdamie potraktowana …dokładnie tak samo. W szczególności, czego Zychowicz, co prawda wprost nie pisze, ale co jasno z jego deklaracji wynika, miałaby Polska, w zamian za utracone kresy wschodnie, Wilno i Lwów, otrzymać to samo, co naprawdę otrzymała: Olsztyn, Szczecin, Gdańsk i Wrocław. Zresztą, jak już wspomniałem, autor, co wynika z jego deklaracji o „utracie połowy terytorium” nie uważa tych terenów za polskie.

Dlaczego ktokolwiek, w tym Stalin, miałby zabiegać o tak szerokie nabytki kosztem Niemiec dla jednego z pokonanych niemieckich sojuszników, i dlaczego Roosevelt, Churchill i Truman mieliby się na to zgodzić, skoro nawet w realnej historii byli niechętni zbyt szerokiemu ich zdaniem parciu Polski na zachód, Zychowicz nie wyjaśnia. Realnie w Europie środkowej i wschodniej granice zmieniano wyłącznie na korzyść ZSRR, wszędzie indziej przywracając stan przedwojenny. Żadnych nabytków kosztem Rzeszy nie dostały ani Węgry (Burgenland) – niemiecki sojusznik, ani Czechy – niemiecki przeciwnik, ale, w przeciwieństwie do Polski, uległy i zgodliwy, chociaż takie pretensje do Kłodzka, czy Łużyc zgłaszali. Mimo, że rząd czechosłowacki w Londynie, był wobec Stalina znacznie bardziej od Polaków spolegliwy, oraz, że podobnie jak Polsce, odebrał Stalin Czechosłowacji część jej ziem na wschodzie (Ruś Zakarpacką), ostatecznie niczego w rewanżu na zachodzie im nie dał.

Polska, obok Sowietów, była zatem po II wojnie światowej jedynym krajem, który powiększył swoje terytorium kosztem pokonanych Niemiec, przy czym w przypadku Sowietów było to powiększenie raczej symboliczne. Jeżeli tak się stało, to właśnie dlatego, że Polska z Niemcami walczyła. Gdyby uległa bez walki, jak Czechy, albo wręcz przeszła na ich stronę, jak Węgry, PRL, przy zbliżonych do obecnych granicach wschodnich, miałby przedwojenne granice zachodnie. Odzyskalibyśmy zapewne Pomorze i Górny Śląsk. Być może przy dobrych układach udałoby się włączyć do PRL Gdańsk, ale już nic więcej. Obwód kaliningradzki nie zaczynałby się jak dzisiaj, za Gołdapią i Węgorzewem, ale za Mławą – 150 km od Warszawy. PRL, a zatem i dzisiejsza Polska zostałaby zredukowana do nieco większego Księstwa Warszawskiego, w dodatku całkowicie bezbronnego wobec roszczeń „przedsiębiorstwa holocaust”, gdyż polski współudział w zagładzie żydów byłby faktyczny, a nie tylko, jak teraz, wyimaginowany.

Pomnik Becka cz II